210.6129960
Ακράτεια ούρων
Η ακράτεια ούρων είναι ένα σύμπτωμα το οποίο περιγράφει οποιαδήποτε ανεπιθύμητη απώλεια ούρων. Οι γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης ακράτειας ούρων. Η συχνότητα εμφάνισης της ακράτειας ούρων αυξάνει σημαντικά με την ηλικία και υπολογίζεται ότι τρεις στις δέκα γυναίκες άνω των 65 ετών αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα.
Οι επιπτώσεις στην ποιότητα της ζωής είναι πολλαπλές, όπως συναισθήματα ντροπής, μείωση της αυτοπεποίθησης, μείωση της σεξουαλικής και κοινωνικής δραστηριότητας. Οι ασθενείς με το πρόβλημα αυτό, αν δεν προσέλθουν για ιατρική βοήθεια καταλήγουν να ζουν με πάνες που πέρα από τα ζητήματα υγιεινής δημιουργούν και ιατρικά προβλήματα όπως ουρολοιμώξεις, κολπίτιδα, δερματοπάθειες κ.α. και έτσι οδηγούνται σε κοινωνική απομόνωση. Παρατηρούμε επίσης ότι συχνά η ακράτεια οδηγεί και σε κατάθλιψη με δραματικές επιπτώσεις στην ποιότητα της ζωής των ασθενών αλλά και των οικείων τους.
Ενώ οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς από την ιατρική, πάνω από τους μισούς ασθενείς δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια αλλά περιορίζονται σε χρήση πάνας ακράτειας.
Πως γίνεται η διάγνωση της ακράτειας
Η διάγνωση ξεκινάει με τη λήψη ιατρικού ιστορικού το οποίο περιλαμβάνει το είδος των ενοχλημάτων, το πόσο σοβαρά είναι, το χρόνο εμφάνισής τους και τη συχνότητα του στη διάρκεια του 24ώρου. Ακολουθεί κλινική εξέταση που περιλαμβάνει την γυναικολογική εξέταση τις γυναίκες και τη δακτυλική εξέταση του προστάτη στους άνδρες, καθώς και μία αδρή νευρολογική εκτίμηση. Οι εξετάσεις που θα ζητήσει ο γιατρός είναι μία γενική ούρων, καλλιέργεια ούρων, υπερηχογράφημα νεφρών-ουροδόχου κύστεως-προστάτη, υπολείμματος ούρων και γεννητικών οργάνων.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί ενδοσκοπική εξέταση, δηλαδή κυστεοσκόπηση για να δούμε το εσωτερικό της κύστης και την ουρήθρα. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης, χρησιμοποιείται ακτινολογικός έλεγχος όπως η κυστεοουρηθρογραφια και η αξονική τομογραφία.
Απαραίτητη εξέταση που μας παρέχει μεγάλη βοήθεια, στο να διαχωρίσουμε το είδος της ακράτειας, είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος.
Τι είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος
Η πιο εξειδικευμένη εξέταση για την ακράτεια, είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος. Είναι μία εξέταση που έχει σαν στόχο να μελετήσει με ακρίβεια τη λειτουργία της κύστης και της ουρήθρας, πραγματοποιώντας προσομοίωση της διαδικασίας γεμίσματος και αδειάσματος της ουροδόχου κύστης. Εκτελείται με τη βοήθεια ειδικού μηχανήματος και την τοποθέτηση ειδικού μικρού καθετήρα στην κύστη που μετράει τις πιέσεις μέσα στην κύστη στην ουρήθρα.
Ο σκοπός της εξέτασης είναι να διακρίνει ο γιατρός τον τύπο της ακράτειας καθώς και το αίτιο της ώστε να μπορέσει να καθορίσει τη σωστή θεραπευτική στρατηγική.
Τύποι ακράτειας
(Α) Ακράτεια κατά την προσπάθεια
(Β) Ακράτεια επιτακτικού τύπου
(Γ) Ακράτεια από υπερπλήρωση
(Α) Η ακράτεια κατά την προσπάθεια
Είναι η ακράτεια των ούρων που συμβαίνει χωρίς τη θέληση μας κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας, ακόμα όπως για παράδειγμα με το βήχα, με το γέλιο, ή με φτέρνισμα. Σε αυτή την περίπτωση η δύναμη του σφιγκτήρα υπερνικάται από την από την αυξανόμενη πίεση της κοιλιάς, με αποτέλεσμα τα ούρα να μην μπορούν να συγκρατηθούν από αυτόν και να διαφεύγουν.
Κάποιες από τις καθημερινές καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση είναι όταν προσπαθούμε να σηκωθούμε από το κρεβάτι, όταν σηκώνουμε βάρη για παράδειγμα σακούλες με τα καθημερινά ψώνια ή κρατώντας αγκαλιά ένα μικρό παιδί, όταν ανεβαίνουμε σκάλες, όταν χορεύουμε, με τη γυμναστική, ή και κατά τη σεξουαλική επαφή. Επίσης, όταν γελάμε ή όταν βήχουμε ή όταν φτερνιζόμαστε.
Αίτια που οδηγούν στην ακράτεια κατά την προσπάθεια
Η συχνότερη αιτία είναι η αλλαγή στην ανατομία του ουροποιητικού συστήματος, δηλαδή στους μύες που στηρίζουν τα όργανα του πυελικού εδάφους, δηλαδή την κύστη και την ουρήθρα. Επίσης για αυτόν το τύπο ακράτειας ευθύνεται η κακή λειτουργία ή ο τραυματισμός του σφιγκτήρα της ουρήθρας.
Στα αίτια αυτά εντάσσονται, η εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση, η βλάβη του σφιγκτήρα και η νευρογενής κύστη.
θα αναλύσουμε παρακάτω το κάθε ένα από αυτά.
1. Ο ρόλος της εγκυμοσύνης
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το έμβρυο μεγαλώνει σιγά-σιγά μέσα στην πύελο και πιέζει τα όργανα της κοιλιάς και της πυέλου. Κατά τον τοκετό, μαζί με τον κόλπο διατείνονται και οι μύες του πυελικού εδάφους οι οποίοι μπορεί να χαλαρώσουν. Έτσι αλλάζει η θέση της ουρήθρας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται πτώση των οργάνων της πυέλου, η λεγόμενη πρόπτωση. Μπορεί να είναι πρόπτωση της κύστης, οπότε ονομάζεται κυστεοκήλη, η πρόπτωση του ορθού οπότε ονομάζεται ορθοκήλη. Η σύγχρονη πρόπτωση κύστης και του ορθού ονομάζεται κύστεο-ορθοκήλη.
Για αυτόν τον λόγο οι γυναίκες, τόσο κατά την εγκυμοσύνη όσο και αμέσως μετά τον τοκετό, πρέπει να ακολουθούν ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων με σκοπό την αποκατάσταση των μυών του πυελικού εδάφους για την πρόληψη της ακράτειας.
2. Η εμμηνόπαυση
Την εγκράτεια των ούρων επηρεάζουν αρνητικά και οι επιπτώσεις από τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εμμηνόπαυση, αφού η έλλειψη οιστρογόνων ξηραίνει τον κόλπο που χάνει σιγά σιγά την ελαστικότητα, με επιπτώσεις και στην υπερκείμενη ουρήθρα. Επίσης η παχυσαρκία, το κάπνισμα και ο χρόνιος βήχας ευνοούνε την επιδείνωση της ακράτειας.
3. Βλάβη του σφιγκτήρα
Ακράτεια μπορεί να παρατηρηθεί και από βλάβη του σφιγκτήρα ή των νεύρων. Συμβαίνει κάποιες φορές έπειτα από χειρουργικές επεμβάσεις στα όργανα της πυέλου, όπως την υστερεκτομή στις γυναίκες, την προστατεκτομή στους άντρες αλλά και επεμβάσεις για καρκίνο της κύστης, του προστάτη και του εντέρου.
4. Η νευρογενής κύστη
Επίσης νευρολογικές παθήσεις, όπως παραδείγματος χάρη η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι κακώσεις σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού, παρκινσονικές διαταραχές, εγκεφαλικά επεισόδια προκαλούν ακράτεια, λόγω βλάβης των νεύρων της κύστης και του σφιγκτήρα.
Θεραπεία ακράτειας από προσπάθεια
Η θεραπεία για την αντιμετώπιση της ακράτειας από προσπάθεια εξαρτάται από τη σοβαρότητα του προβλήματος, από την αιτία που τη προκαλεί, αλλά και τις προσδοκίες των ασθενών.
Αρχίζουμε πάντα με φυσικοθεραπεία και ασκήσεις του πυελικού εδάφους που έχουν σαν συνέπεια την ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους και τη βελτίωση της ακράτειας από προσπάθεια.
Σε αποτυχία των παραπάνω έρχεται να δώσει τη λύση η ταινία ελεύθερης τάσης.
Αυτή η ταινία είναι φτιαγμένη από φυσικό ή τεχνητό υλικό, τοποθετείται με χειρουργείο μεταξύ κύστης και ουρήθρας και σκοπό έχει την ανάρτηση και συγκράτηση της κυστεο-ουρητηρικής γωνίας στην πρότερη υγιή κατάσταση. Ετσι διορθώνεται η πρόπτωση της ουρήθρας η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ακράτεια. Αυτή η ταινία χρησιμοποιείται και για τους άντρες και τις γυναίκες. Συνήθως στους άνδρες χρησιμοποιείται ύστερα από προστατεκτομή. Έχει πολύ καλά αποτελέσματα επιτυχίας που φτάνουν μέχρι και το 90%. Πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν την υποτροπή και αλλαγές στην ούρηση.
Τέλος, η χειρουργική λύση του τεχνητού σφιγκτήρα χρησιμοποιείται σε σοβαρές βλάβες του σφιγκτήρα που συνήθως προέρχονται μετά από προστατεκτομή.
Ο τεχνητός σφιγκτήρας είναι ένας μηχανισμός που τοποθετείται χειρουργικά γύρω από τον σφιγκτήρα του ασθενούς και συνδέεται με μια αντλία νερού. Έτσι ο ασθενής όταν θέλει να ουρήσει, πιέζει ένα κομβίο τοποθετημένο στο όσχεο του με αποτέλεσμα να αδειάζει η κύστη του από τα ούρα.
(Β) Ακράτεια επιτακτικού τύπου
Στον τύπο αυτό της ακράτειας, οι ασθενείς έχουν συχνά επείγουσα επιθυμία για ούρηση που δεν αναβάλλεται χωρίς μάλιστα η κύστη να είναι γεμάτη πλήρως. Συχνά συνοδεύεται και με απώλεια ούρων μέχρι να φτάσουν στην τουαλέτα. Αυτός ο τύπος ονομάζεται επιτακτική ούρηση και οφείλεται σε ακούσιες σύσπασεις της ουροδόχου κύστης και τότε μιλάμε για υπερδραστήρια κύστη. Οι ασθενείς μπορεί να εκλάβουν τη μεγάλη συχνοουρία ως ουρολοίμωξη αλλά εδώ απουσιάζουν τα υπόλοιπα συμπτώματα της λοίμωξης όπως ο πόνος και ίσως και η αιματουρία.
Τα αίτια της υπερδραστήριας κύστης μπορεί να είναι κάποια νευρολογική πάθηση όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, κάκωση σπονδυλικής στήλης, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τότε ονομάζεται νευρογενής κύστη. Στους άντρες η συχνότερη αιτία είναι η χρόνια παρακώλυση στην έξοδο των ούρων, συνήθως από προστάτη ή από στένωμα της ουρήθρας.
Πολλές φορές συνοδεύεται από μία νυκτουρία, δηλαδή αφύπνιση κατά τη νύχτα με σκοπό την ούρηση.
Αντιμετώπιση ακράτειας επιτακτικού τύπου.
Αντιμετώπιση της επιτακτικής ακράτειας είναι φαρμακευτική. Σήμερα υπάρχουν ειδικά φάρμακα που σταματούν τις ακούσιες συσπάσεις της κύστης και ονομάζονται αντιχολινεργικά. Είναι φάρμακα ασφαλή και αποτελεσματικά. Υπάρχουν μόνο κάποιες μικρές παρενέργειες όπως ή ξηροστομία και η δυσκοιλιότητα ενίοτε.
Όταν τα φάρμακα από το στόμα δεν είναι αποτελεσματικά τότε μπορούν να εφαρμοστούν άλλες μέθοδοι όπως οι ενδοκυστικές ενέσεις αλλαντικής τοξίνης, δηλαδή το μπότοξ, ή ο ηλεκτρικός νεύρο-ερεθισμός.
Η εφαρμογή του μπότοξ γίνεται με τη βοήθεια κυστεοσκοπίου και με πολλές μικρές ενέσεις στο τοίχωμα της κύστης. Η μέθοδος αυτή έχει σαν συνέπεια τη διακοπή της λειτουργίας των νεύρων με αποτέλεσμα να σταματήσουν οι ακούσιες συσπάσεις της κύστης. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα έχει διάρκεια έως και 12 μήνες και μετά πρέπει να επαναληφθεί η θεραπεία για να συνεχιστεί η φυσιολογική λειτουργία.
Τέλος, ο νεύρο-ερεθισμός είναι η διοχέτευση ρεύματος στη σπονδυλική στήλη από μία μικρή μπαταρία που εμφυτεύεται κοντά στον γλουτό. Η θεραπεία είναι αποτελεσματική στους 7 από τους 10 ασθενείς. Η μπαταρία πρέπει να αντικαθίσταται κάθε 7 χρόνια.
Μικτή ακράτεια
Η ακράτεια κατά την προσπάθεια και η ακράτεια επιτακτικού τύπου συχνά συνυπάρχουν. Δηλαδή, οι ασθενείς χάνουν τα ούρα τόσο όταν συσπούν τους μύες της κοιλιάς, όσο και λόγω της παρουσίας συχνοουρίας λόγω επιτακτικής ούρησης. Τότε μιλάμε για ακράτεια μεικτού τύπου. Στη περίπτωση αυτή διακρίνουμε ποιος τύπος ακράτειας δημιουργεί τη μεγαλύτερη ενόχληση για να τον αντιμετωπίσουμε πρώτο.
(Γ) Ακράτεια από υπερπλήρωση
Η απώλεια ούρων που συμβαίνει όταν η ποσότητα των ούρων μέσα στην ουροδόχο κύστη ξεπεράσει κατά πολύ το όριο στο οποίο συνήθως αδειάζουμε τη κύστη. Τότε η πίεση που προκαλούν τα ούρα ξεπερνά την αντίσταση του σφιγκτήρα και παρατηρείται απώλεια ούρων.
Συνήθη αίτια αποτελούν, η χρόνια αδυναμία ούρησης σε άνδρες με υπερτροφία προστάτη, καθώς και σε περιπτώσεις όπου οι μύες της ουροδόχου κύστης έχουν χάσει την ικανότητά τους να αποβάλλουν τα ούρα ως συνέπεια νευρολογικής βλάβης π.χ. ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και νευροπάθεια της κύστης. Τότε μιλάμε για άτονη κύστη.
ΙΑΤΡΕΙΟ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Θεμιστοκλέους 1, Μαρούσι
210 6129960
6944 258927
www.urology-marousi.gr © 2018